Birçok kişi günlük yaşamında “hayır” diyebilmekle ilgili zorluk yaşamaktadır. Bu zorluk kişilerin kendileriyle ilgili algılarını, ilişkilerini, işini, günlük yaşam düzenlerini, hedeflerini etkilemektedir. Hayır diyemeyen kişiler için bu durum, bazen teklifi yapan kişinin özelliklerine göre bazen de içinde bulunulan duruma göre zorlaşabilir.

Kendimize hatırlatmamız gereken en önemli nokta şu: Hayır diyebilmek bir beceridir ve tüm beceriler gibi o da öğrenilebilir. Hayır diyebilmek neredeyse yaşamsaldır diyebiliriz çünkü hayır diyemediğimiz sürece istediğimiz hayatı yaşayamayız. Ve bazen istediğimiz hayatın nasıl olduğuna dair bile düşünmeye fırsat bulamayız çünkü hayatımız hayır diyemediğimiz anlar üzerinden devam eder.

Birçok kişi günlük yaşamında “hayır” diyebilmekle ilgili zorluk yaşamaktadır. Bu zorluk kişilerin kendileriyle ilgili algılarını, ilişkilerini, işini, günlük yaşam düzenlerini, hedeflerini etkilemektedir. Hayır diyemeyen kişiler için bu durum, bazen teklifi yapan kişinin özelliklerine göre bazen de içinde bulunulan duruma göre zorlaşabilir.

Kendimize hatırlatmamız gereken en önemli nokta şu: Hayır diyebilmek bir beceridir ve tüm beceriler gibi o da öğrenilebilir. Hayır diyebilmek neredeyse yaşamsaldır diyebiliriz çünkü hayır diyemediğimiz sürece istediğimiz hayatı yaşayamayız. Ve bazen istediğimiz hayatın nasıl olduğuna dair bile düşünmeye fırsat bulamayız çünkü hayatımız hayır diyemediğimiz anlar üzerinden devam eder.

Hayır deme becerisinin gelişmesine fırsat verilmemiş çocuklar tacize, istismara açık hale gelir. Küçükken otorite olarak gördüğü anne babasına hayır diyemeyen, hayır demesine fırsat tanınmayan çocuk taciz, akran zorbalığı, haksızlıklara boyun eğme, istemediği madde/alkol, sigara kullanımı, istemediği mesleği seçmek, istemediği bir ilişkiyi/arkadaşlığı devam ettirmek, istemediği bir evliliği devam ettirmek, evlilikte/iş yerinde fazla yük almak, iş yerindeki psikolojik baskıya izin vermek, istemediği borçları vermek, istemediği görüşmeleri yapmaya başlamak gibi yaşamının her evresinde farklı zorluklarla karşılaşmaktadır.

Hayır demekle ilgili zorluğumuz var ise bize rehberlik edecek yapılandırılmış cümlelerimiz olsa işimiz bir nebze kolaylaşabilir diye düşünüyorum. Öncelikle kendimizle bir anlaşma yapmak iyi olabilir. Bu nedenle aşağıda bazı kendine yardım cümleleri örnekleri vereceğim.

• Hayır diyebilmem için mazeretim olması gerekmiyor. Bazen açıklama yapmadan “hayır” demem yeterli.
• Açıklamak istediğim bir sebebim var ise bu mazeretimi en sade haliyle kısa ve direk söyleyebilirim.
• Benimle ilgili ne düşünür yorumlarıma takılmadan, sanki o saniye için bir robotmuşçasına hayır diyebilirim.
• Her teklife evet demezsem, istemediğim şeylere hayır diyebilmeyi öğrenirsem kendime zamanım kalır ve günlük yaşamdaki önceliklerimi belirleyip uygulayabilirim.
• Bazı şeylere hayır diyerek kendime boş alan / vakit yaratabilirim.
• Hayır deyişim başkalarını kızdırabilir ya da onlara kendini kötü hissettirebilir, bu onlarla ilgili mesele; ama ne istediğimi/istemediğimi söylemem beni özgür yapar.
• Özgürlüğüm ve kendimle ilgili hedeflerim bir başkasının öfkesinden, kırılacağı olasılığından daha önemli.
• “Hayır” bencil, asosyal, itiraz eden, memnuniyetsiz vs olduğum anlamına değil; sınırlarımı ve sorumluluklarımı bildiğim anlamına gelir.
• Önceliklerimin olması bencillik değil gerekliliktir.
• Karşımdakinin soru sormak gibi bir seçimi, fikri var ise; benim de kendi fikrimi söyleme hakkım var.
• Bir başkasına bir süreliğine iyi gelecek olan evet cevabım kendimi uzun süre kötü hissetmeme vesile olacak.